نمایش «علیا مخدره» که به نویسندگی و کارگردانی «مریم شعبانی» و توسط گروه تئاتر هنر مقدس به نمایش درمی آید، داستانی مستند از دوران قاجار است و چگونگی به وجود آمدن تعزیه زنانه در دربار ناصرالدین‌شاه را روایت می‌کند. این نمایش مرداد ماه سال جاری در حوزه هنری روی صحنه رفته بود و به دلیل استقبال خوب مخاطبان تمدید شد و از ۲۲ تا ۲۴ شهریور ساعت ۱۷ با همکاری باغ کتاب در سالن نمایش و کنسرت باغ کتاب، ویژه بانوان اجرا می‌شود.
در علیا مخدره می‌بینیم که سه زن ادیب و هنرمند برای اولین بار شرایط اجرای تعزیه زنانه را در کاخ ناصری به وجود می‌آورند. در شکل‌گیری این اتفاق، «ماه تابان خانم» یا «قمرالسلطنه» خواهر ناصرالدین‌شاه و فخرالدوله و فروغ الدوله دختران ناصرالدین شاه نقش دارند و تعزیه‌های مختلفی را در کاخ شاه اجرا می‌کنند. در این اثر نمایشی علاوه بر پرداختن به این اتفاق، تعزیه‌هایی مثل تعزیه حضرت قاسم (ع) و حضرت علی‌اکبر (ع) و نوحه‌خوانی حضرت زینب (س) نیز اجرا می‌شود. گفتگوی ما با مریم شعبانی، نویسنده و کارگردان نمایش علیا مخدره را بخوانید.
نقش زنان کاخ ناصرالدین شاه و تلاش برای تغییر سبک زندگی بانوان دربار
مریم شعبانی کارگردان نمایش «علیا مخدره» با بیان اینکه این نمایش تاریخ معاصر ایران است و به نقش زنان کاخ ناصرالدین شاه می‌پردازد، ادامه می‌دهد: این زنان باهدایت ماه‌تابان خانم، خواهر ناصرالدین شاه تصمیم می‌گیرند فضا و سبک زندگی کاخ را تغییر دهند و خانم‌ها را از آن زندگی کاخ نشینی و روزمرگی به سوی فضای ادیبانه‌تر و متفکرانه‌تر سوق دهند. برای همین برای اولین بار تعزیه بانوان را در کاخ ناصرالدین شاه اجرا می‌کنند. این شخصیت‌ها شامل ماه‌تابان خانم خواهر ناصرالدین شاه، فروغ الدوله، فخر الدوله، تاج السلطنه دختران ناصرالدین شاه، انیس الدوله و امین اقدس، همسران شاه هستند که داستان را روایت می‌کنند. دو پرده پایانی نمایش هم به اجرای تعزیه در کاخ ناصرالدین شاه می‌پردازد و این زنان روایت عاشورایی را روی پرده اجرا می‌کنند. دو پرده آخر به صورت اولیاخوانی و اشقیاخوانی اجرا می‌شود که شهادت حضرت قاسم، حضرت علی‌اکبر، حضرت عباس، امام حسین علیه السلام و حضرت علی‌اصغر به صورت نقش در نقش یا به صورت بازی سایه و بازی فرم اجرا می‌شود.
نمایش زنانه از نقش زنان در جریان‌سازی اجتماعی
نمایش علیا مخدره که سال 97 نوشته و اجرا شده است، امسال مجددا روی صحنه می‌رود. به گفته مریم شعبانی تقریباً تمام داستان این نمایش مستند است و به شرایط درون کاخ و مشکلات زنان در زمان قاجار می‌پردازد. امسال با توجه به مسائل روز اجتماعی، نمایش مجددا بازنویسی شده است. تقریباً 60 درصد بازیگران نقش‌های اصلی تغییر کرده‌اند و طراحی لباس و فرم جدید است. همچنین 2 صحنه و 2 پرده جدید به کار اضافه شده است.
نمایش علیا مخدره بعد از نمایش «فاطمه (س)» یک کار زنانه برای مخاطب زن است. مریم شعبانی در پاسخ این سؤال که این زنانه‌نویسی از کجا آمده است؟ می‌گوید: کشور ما کشور اسلامی و در واقع پیشتاز حضور زنان در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی است. خیلی اهمیت دارد که نقش زنان در جریان‌سازی اجتماعی مطرح شود. در تاریخ معاصر ایران خیلی از زنان جریان‌ساز حرکت‌های اجتماعی و انقلابی بودند ولی اغلب این نقش‌ها در تاریخ گم شده و به نقش‌های مردانه جریان‌ساز پرداخته شده است. خانم‌ها دوست دارند که خودشان را در تاریخ پیدا و الگوبرداری کنند. به همین سبب حضور زنان اهمیت دارد. ازاین رو یک موضوع زنانه با اجرا و مخاطب زنانه داریم. بانوان دوست دارند در فضای مستقل خودشان آفرینش هنری داشته باشند. به هرحال بانوان دوست دارند یک حریمی مستقل برای خودشان داشته باشند. این حس خوبی به خانم‌ها می‌دهد و ارتباط خوبی هم ایجاد می‌کند.
استقبال خوب مخاطبان
کارگردان نمایش علیا مخدره در ادامه از اجرای این نمایش در سال 97 اینطور تعریف می‌کند: در سال 97 این نمایش را 20 بار اجرا کردیم. با توجه به اینکه موضوع اجتماعی و زنانه بود و یک مقدار از صحنه‌ها تم طنز داشت، استقبال خوبی شد. از طرفی ما یک تعزیه‌خوانی زنانه را مطرح کردیم. موضوعی که خیلی از افراد نمی‌دانستند و وقتی این موضوع را مطرح کردیم برای خیلی از خانم‌ها جذاب بود. چون همیشه تعزیه خوانی توسط مردها اجرا می‌شود. حتی نقش خانم‌ها توسط آقایان اجرا می شود و این چیزی متداول است و اغلب مردم دیده‌اند. در نمایش علیا مخدره خانم‌ها متوجه شدند که بانوان هم در تعزیه خوانی ایران نقش داشته‌اند و نقش آفرینی کرده‌اند. به هرحال این روضه‌خوانی‌هایی که الان هست از زمان قاجار و خود زن‌ها نشات گرفته است. این خیلی جذاب بود و باعث شد استقبال خوبی شود. چون دیالوگ‌های قسمت تعزیه خوانی همه شعر هست.
خیلی وقت‌ها در صفحه‌های مجازی می‌دیدیم که گروه‌های تئاتر از آن دیالوگ‌ها برای اجرای تئاترشان استفاده کرده بودند یا شعرها را بچه‌های کوچک حفظ می‌کردند، این‌ها همه حس خوبی به ما می‌داد.
بازیگران این نمایش از هنرمندان توانمند تئاتر هستند که بیش از یک دهه در حوزه نمایش، تعزیه و تئاتر فعالیت داشته اند و در سال اخیر نیز نمایش بین المللی «فاطمه (س)» را در سالن بین المللی تئاتر کشور بغداد روی صحنه برده اند.
عوامل این نمایش تماما زنانه
تهیه‌کننده و کارگردان: مریم شعبانی
بازیگران: سارا قادری، فاطمه زارع، فاطمه مرادی، عطیه بحری، محدثه رمضانی، شکیبا عبدی مطلق،فاطمه گودرزی، مهدیه خادمی، حنانه حدادی
مدیر تولید: هانیه سادات شاکر، دستیار کارگردان: منا شعبانی، مدیر اجرایی: زهرا هودگر، مدیر صحنه: زهرا توحیدی، مدیر تبلیغات: سیده رضوانه مجلسی، مدیر روابط عمومی: سیده مریم پیشنمازی، مدیر برنامه: فاطمه مرادی، رهبر فرم: محدثه رمضانی،
طراح لباس: منا شعبانی، مسئول لباس: شکیبا سروش‌نیا، زهره باقری، مسئول نور: هانیه سادات شاکر، مسئول صوت و میکس و مستر: منصوره جلالیان
خلاصه داستان
این نمایش قصه ای گمشده در تاریخ در باب احوال سه تن از زنان ادیب، نقاش و شاعر کاخ ناصرالدین شاه قاجار بوده که در جریان کتابت داستان امیر ارسلان نامدار، با کمک خواهر ناصر الدین شاه به روایت شهادت حضرات بنی هاشم در عاشورا می‌پردازد.
جهت خرید بلیط و رزرو کلیک کنید
شماره تماس جهت خرید بلیط فوری: 09124972428
حوزه هنری
