فیلمسازی برای نسل «زِد» سخت شده است
گیشه فیلمهای کودک و نوجوان به جز آثار انیمیشن که فروش خوبی دارند، امیدوارکننده نیست و سرمایهگذاران تمایلی به ریسک در این حوزه ندارند این در حالی است که ظرفیت بالقوه تماشاچیان این گونه سینمایی که گروه سنی دانشآموزان را تشکیل میدهد، بسیار بالاست.
محمد احمدی، تهیهکننده آثار کودک و نوجوان که آخرین فیلمش «میان صخرهها» در جشنوارههای داخلی و خارجی خوش درخشید اما در رقابتی نابرابر با فیلمهای کمدی، روزهای کمفروشی را در اکران تجربه کرد، در گفتوگویی به تشریح شرایط ساخت و فروش فیلمهای کودک و نوجوان در سینمای ایران میپردازد.
کارگردان فیلم «شاعر زبالهها» با بیان اینکه فیلمهای کودک و نوجوان، کیفیت قابل قبولی دارند معتقد است شکست آنها در گیشه به دلیل ضعف سیاستهای حمایتی دولت است و میافزاید: ما در این چهار دهه، فیلمهای کودک و نوجوان بسیار خوبی از کارگردانهای بزرگ داشتیم که افتخارات و جایزههای زیادی برای کشور کسب کردند از عباس کیارستمی گرفته تا مجید مجیدی. امروز هم آثار خوبی در این حوزه ساخته میشود که در گیشه با شکست مواجه میشوند و فیلمسازان را دلسرد میکنند.
مسجد و فرهنگسرا جای نمایش فیلم نیست
احمدی با تأکید بر استفاده از ظرفیت مدرسهها برای تکان گیشه فیلمهای کودک و نوجوان خاطرنشان میکند: در گذشته طرحهای تشویقی برای مدارس در نظر گرفته میشد تا مدیران مدارس ترغیب شوند دانشآموزان را به سینما ببرند. با سیاستگذاری درست میتوان طرحهای موفق گذشته را بهروز و عملیاتی کرد ولی برخی از مدیران سینمایی جوری رفتار میکنند که گویی قرار است سینما را از نو اختراع کنند!
تهیهکننده فیلم «اسکیباز» میگوید: رکورد فیلم «فسیل» که پرفروشترین فیلم امسال بوده، ۵/۴ میلیون بلیت است. تصور کنید جمعیت ۱۶ میلیونی دانشآموزان چه ظرفیتی برای سینمای کودک و نوجوان دارد، اگر یک چهارم این جمعیت به تماشای فیلمهای کودک و نوجوان بروند، گیشه این حوزه تکان میخورد.
او ادامه میدهد: باید برنامهریزی و تدبیر شود که چطور میتوان از این ظرفیت بالقوه بهره برد. آثار کودک و نوجوان ما از کیفیت قابل قبولی برخوردارند از انیمیشن گرفته تا ژانر فانتزی ولی جدی گرفته نمیشوند.
این تهیهکننده درباره اینکه ظرفیت سالنهای سینمایی پاسخگوی اکرانهای دانشآموزی است یا میتوان از سالنهای غیرسینمایی هم برای اکران فیلم استفاده کرد، میگوید: الان سالنهای سینما خالی هستند و مسجد یا فرهنگسرا هم جای نمایش فیلم سینمایی نیست چون از نظر امنیت پخش، شرایط قابل قبولی ندارند. الان بسیاری از شهرها، سالنهای سینمایی خوبی دارند و معمولاً در سانسهای صبح خالی هستند. برای مناطق محروم که سالن سینمایی ندارند، ایده «سینما سیار» خوب است اما با حفظ امنیت فیلمها، نباید به بهانه توسعه اکرانها راه تخلف را باز کرد.
ضرورت حمایت دولت از فیلمهای کودک و نوجوان
تهیهکننده فیلم «میان صخرهها» درباره اینکه با تنوع ابزار سرگرمی، کودکان و نوجوانان چقدر تمایل به تماشای فیلمها و انیمیشنهای ایرانی دارند، پاسخ میدهد: هر چیزی جایگاه خودش را دارد. قبلاً این نگرانی وجود داشت که با توسعه پلتفرمها از فیلمهای سینمایی استقبال نشود ولی فروش گیشه نشان میدهد هر مدیوم و ابزار سرگرمی، جایگاه و کارکرد خودش را دارد.
به باور احمدی با سیاستگذاری و تبلیغات خوب، سینما جایگاه خودش را پیدا میکند. فیلمهای سینمایی کودک و نوجوان هم بایستی براساس نیاز و سلیقه نسل جدید ساخته شوند، هنرمندان باید خودشان را بهروز کنند. اصلاً وظیفه هنرمند این است که جلوتر از جامعه و زمانهاش باشد یعنی فیلمش علاوه بر سرگرمی، کارکردهای آموزشی و فرهنگی هم برای مخاطب کودک و نوجوان داشته باشد.
او با تأکید بر اینکه هنرمندان باید از نسل جدید جلوتر باشند، میگوید: نمیتوان فیلمی ساخت که باب سلیقه کودک و نوجوان ۱۵-۱۰ سال پیش است و توقع داشت خوب بفروشد. فیلم ساختن برای نسل Z بسیار سخت شده است از این رو هنرمندان باید جلوتر از جامعه و زمانهشان باشند اگرچه سرعت پیشرفت علم و فناوری هم آن قدر بالا رفته که کار را برای فیلمسازان سخت کرده است.
ریسک بالای سرمایهگذاری در آثار کودک
به گفته احمدی، بچههای این نسل، فیلمهای فانتزی و انیمیشنهای روز دنیا را میبینند و سطح سلیقهشان بالا رفته است. او میافزاید: البته در چند سال اخیر از انیمیشنهای ایرانی استقبال خوبی شد و راه برای انیمیشنسازی در سینمای ایران باز شده است به طوری که پس از کمدی، انیمیشن جزو پرفروشترینهاست.
او درباره اینکه چرا ترجیح برخی خانوادهها میان انتخاب کمدی و فیلم کودک و نوجوان، تماشای کمدی است؟ میگوید: باید شرایط و احوال جامعه را در نظر گرفت، مردم برای اینکه دو ساعت گرفتاریهایشان را فراموش کنند به تماشای کمدی میروند تا بخندند و ربطی به ظرفیت و بضاعت فیلمهای کودک و نوجوان ندارد.
این تهیهکننده اضافه میکند: در فیلمهای کودک و نوجوان کمتر از بازیگران چهره استفاده میکنند یا پروداکشن بزرگی ندارند در حالی که امکانات برای ساخت فیلم کمدی بیشتر است چون ریسک سرمایهگذاری در کمدی کمتر و تمایل سرمایهگذاران بیشتر است.
وی یادآور میشود: فیلمنامههای خوب کودک و نوجوان به سختی سرمایهگذار پیدا میکنند در حالی که فیلمنامههای معمولی کمدی سرمایهگذار دارند. به همین دلیل فیلمهای کودک و نوجوان لوباجت ساخته میشوند و توان مالی استفاده از سوپراستارها را ندارند بنابراین لازم است که دولت از آنها حمایت کند.