مقاله: از اتوپیای خیالی تا دستوپیای واقعی سینمای ایران

نویسندگان : پیام زین العابدینی , احمد الستی
منبع : باغ نظر دوره 16، شماره 79، دی 1398

چکیده:

بیان مسئله: تاریخ سینما نمونه‌هایی را آشکار می‌سازد که نشان از آن دارد، فیلم‌سازان با خلق آثار خود در گونه‌های مختلف، در جهت نقد و تغییر جامعه کنونی و رسیدن به اتوپیا (آرمان‌شهر)ی مفروضشان در تلاش بوده‌اند، اما در رسیدن به این مسیر، ناپایدار و متزلزل بوده و شهر آرمانی‌شان را به دستوپیا (ویران‌شهر) تبدیل کرده و به تصویر کشیده‌اند. سینمای ایران نیز بر همین منوال رفتار نموده و تولیدات فراوانی را تجربه کرده است. تخیل و توهم‌زدگی، بدبینی، تقدیرگرایی، ناباوری و بی‌اعتقادی عناصر اصلی دستوپیاست و سینمای با شهرت جهانی ایران مملو از سوژه‌هایی بوده که بن‌مایه‌اش از این مضامین تشکیل شده است. مسئله اصلی پژوهش واکاوی چگونگی و چرایی دورشدن فیلم‌سازان سینمای ایران از اهداف آرمان‌شهر مورد علاقه خود و مخاطبانشان، و رسیدن به ویران‌شهر ناخواسته واقعی در دوره‌های گوناگون تاریخی است. هدف: این پژوهش با هدفی کاربردی بررسی آرمان‌خواهی سینمای ایران را مورد مطالعه قرار داده است. روش تحقیق: روش تحقیق کیفی و با رویکردی تاریخی-تحلیلی، به مرور منابع کتابخانه‌ای، مشاهده فیلم و مقایسۀ تاریخی سینمای ایران و مصاحبه می‌پردازد. نتیجه‌گیری: نتیجه حاصله نشان از آن دارد که سینمای ایران در تمام دوره‌های تاریخی به سوی دستوپیا گرایش پیدا کرده است.