مقاله: تبیین چالش‌های پیش‌روی شهرهای آینده با بهره‌گیری از تجارب سینمای علمی‌تخیلی

نویسندگان : مهران علی الحسابی , ندا شیخ
منبع : نامه معماری و شهرسازی پاییز 1399 - شماره 28

چکیده:

آینده شهرها به مثابه محصول بشری پیچیده با چالش‌هایی مواجه است که نیازمند ابزارهای مختلفی جهت راهکارگزینی است. در این میان سینمای علمی‌تخیلی از معدود رسانه‌های فرهنگی و فراگیر است که درباره آینده شهرها ایده‌پردازی می‌کند. سینمای علمی‌تخیلی با برون‌یابی زوایای پنهان وضعیت معاصر، عناصر، روندها و گرایش‌های زمان حال، علاوه بر ارائه سناریوها و حالات مختلف از آینده شهرها به نوعی هشدار و شبیه‌سازی عواقب فعالیت‌های امروز بشر نیز محسوب می‌شود. پژوهش حاضر ماهیتی آینده‌پژوهانه دارد و با هدف توسعه فهم و درک موضوع از دیدگاهی تفسیرگرا، استقرایی و رویکردی کیفی برخوردار بوده، از روش تحلیل محتوای کیفی سود جسته است. در این پژوهش، برای دستیابی به چالش‌های پیش‌روی شهرهای آینده، فیلم‌های منتخب (داده‌ها) از طریق نمونه‌گیری غیرتصادفی، هدفمند و اکتشافی طی چهار مرحله از میان مجموعه‌ای از فیلم‌های علمی‌تخیلی آینده‌پژوهانه انتخاب و مورد مطالعه عمیق قرار گرفته است. داده‌های گردآوری شده در قالب گزاره، مقوله و مفهوم، کدگذاری و تحلیل شده است. نتایج به‌دست آمده بیانگر این است که مفاهیم حکومت و حکمروایی شهری، پایداری، عدالت فضایی، کیفیت محیطی، حاشیه‌نشینی، رسانه‌های دیجیتال و معماری رسانه، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، هوشمندی، عناصر ساختاری شهر، فرهنگ و برند شهری، چالش‌های پیش‌روی شهرهای آینده خواهد بود.