شاهید مظفری دی‌ماه گذشته به سمت سرپرستی طرح، برنامه و بودجه سازمان صداوسیما منصوب شد.
در حکم او وظایفی ازاین قرارآمده بود: برنامه‌ریزی دقیق وعملیاتی جهت تحقق سند تحول رسانه‌ملی به‌عنوان میثاق مشترک سازمانی در دوره تحول، نظارت هوشمندانه براجرای برنامه‌های راهبردی وعملیات هماهنگ و هم‌افزای مالی و محتوایی، برنامه‌ریزی جهت تقویت بودجه و بنیه مالی سازمان با بهره‌‌گیری از ظرفیت‌های برون‌سازمانی و با هدف تحقق تکالیف قانونی دستگاه‌ها در قبال رسانه ملی، تقویت رویکرد «برنامه‌محوری» با بهره‌‌گیری هوشمندانه از«نظام بودجه‌ریزی» به‌عنوان ابزارتحقق برنامه درراستای ایفای نقش «تسهیلگر» و «پشتیبان» برای واحدهای عملیاتی سازمان، برنامه‌ریزی جهت بهینه‌سازی بهره‌وری و تعالی سازمانی، بازآرایی ساختار «مرکز طرح، برنامه و بودجه» با توجه به اقتضائات و الزامات رویکردی وسازوکاری مطرح در سند تحول.
وی در خصوص اقداماتی که نسبت به موارد ذکر شده در حکمش انجام داده، توضیح داد: لازمه تحول ایجاد فرهنگ تحول است. تحول اتفاق نمی‌افتد مگر این‌که فرهنگ سازمانی تحول را پیش ببرد. تحول فردی نیست و حتی کار یک گروه هم نیست، بلکه کار یک مجموعه و سازمان است. برای تحول باید یک‌سری تمهیداتی در نظر گرفته شود که متأسفانه در این زمینه تأخیر ایجاد شد و چون تمهیدات لازم اندیشیده نشد، بسیاری از بخش‌های تحولی که در سند تحول به‌عنوان میثاق سازمانی در نظر گرفته شده، مسکوت و مغفول مانده بود. مظفری ادامه داد: ما به دستور دکتر جبلی طراحی کردیم که هیچ بخشی از سازمان نسبت به تحول غیرفعال نباشد. برای اولین‌بار بین بودجه، برنامه عملیاتی، اسناد راهبردی سازمان و سند تحول اتصال برقرار کردیم؛ یعنی ما‌به‌ازای هرچه در سند تحول پیش‌بینی شده است. در واقع متناسب با مأموریت هر یک از بخش‌ها، داریم ظرفیت تعیین می‌کنیم که اگر آن برنامه‌ها محقق شد، منابعش به تناسب با آن تخصیص یابد. این خود یک عامل انگیزشی و فرهنگ‌ساز است.
واحدی به نام عملیات رسانه‌ای
مظفری در این خصوص تصریح کرد: واحد برنامه‌ریزی درسازمان و تخصیص منابع، معمولا از جنس برنامه رادیویی، تلویزیونی و پروژه بوده است. ما دراین دوره واحد را عوض کردیم و تعریف جدیدی به نام عملیات رسانه‌ای و بسته رسانه‌ای ارائه دادیم. بسته رسانه‌ای مجموعه برنامه برای تحقق یک انگاره یا گزاره در ذهن مخاطبان است که برای ارزیابی آن از مرکز تحقیقات کمک گرفتیم. در این زمینه ارزیابی پیشینی و پسینی داریم. در پیش‌تست، قبل از آن‌که بخواهد آن بسته رسانه‌ای اجرا شود، ارزیابی می‌شود؛ مثلا میزان شناخت مردم از یک شهید را ارزیابی می‌کنیم و بعد که بسته رسانه‌ای درباره همان شهید اجرا شد، باز بررسی می‌شود که چقدر تأثیرگذار بوده است. وی درباره چگونگی بررسی شرح داد: عملیات رسانه‌ای کاملا اجرایی و مبتنی بر آنچه بر افکار عمومی و گروه هدف مخاطب اتفاق می‌افتد، ارزیابی می‌شود. مثلا فرض کنید یک پویش درباره شعار سال طراحی شده است؛ این‌که چند نفرعضو پویش شدند،چه آثاری فرستادند، چقدر مشارکت کردند، چقدر در جامعه جریان‌سازی ایجاد و افراد و گروه‌های مختلف را درگیر کرده که منتج به رفتاری درمخاطب شود، ارزیابی می‌شود.نکته مهم این است که برخی حلقه‌های مدیریت پیام در این زنجیره مفقود بوده واین حلقه‌ها داردکامل می‌شود.برای مثال در سازمان صداوسیما حوزه‌ای برای اندیشه‌ورزی هدایت شده و منسجم برای تولید فناوری نرم رسانه‌ای نداشتیم. برای فناوری سخت نظیر تبدیل اس‌دی به اچ‌دی، تبدیل آنالوگ به دیجیتال داشتیم و در این زمینه مثلا جهاد خودکفایی در حوزه فناوری‌های سخت انجام شد. این مجموعه را داریم ایجاد می‌کنیم که در حوزه فناوری نرم هم ظرفیت مذکور شکل بگیرد. وی با ذکر مثال عنوان کرد: مردم و برنامه‌سازان ایده‌هایی می‌دهند و به نام خودشان ثبت و تبدیل به الگوی رسانه‌ای می‌شود. تا وقتی از این الگو استفاده می‌کنیم آنها بهره‌بردار هستند و حقوق معنوی‌شان لحاظ می‌شود. این ابتدای زنجیره است. انتهای زنجیره هم ارزیابی جامع نداشتیم. نهایتا اندازه‌گیری میزان بیننده و شنونده و یک‌سری گزارش‌ها بوده که مرکز تحقیقات ارائه می‌دهد. برای همین نظامی با عنوان مدیریت عملکرد و کنترل راهبردی را تعیین می‌کنیم که در حین عملکرد نیز اهداف عملکردی این برنامه و بسته رسانه‌ای را پایش می‌کنیم. با توضیحات مظفری می‌توان گفت ارتباط با برنامه‌ها و بسته‌های رسانه‌ای عمیق‌تر شده است و پایش فقط مختص به انتهای کار نیست. او در این خصوص گفت: داریم طرحی را با عنوان همیار تولید، طراحی می‌کنیم که با ناظر کیفی برنامه فرق دارد. این بخش برنامه راهمراهی می‌کند تا این مسیر درست طی شود و اگرتهیه‌کننده در راه تولید به هر مشکلی برخورد، این بخش می‌رود و مشکل را حل می‌کند. یعنی دیدمان، دید تسهیل‌گری و رفع مانع است تا با راهبری بهینه اثربخشی را بالا ببریم. هم میزان کمی مخاطب را لحاظ می‌کنیم و هم میزان منابعی که در اختیار آن برنامه و بسته رسانه‌ای بوده است را با خروجی آن می‌سنجیم تا به میزان بهره‌وری رسانه‌ای آن برسیم. به‌نوعی می‌توان گفت استفاده بهینه در رسانه برای ما به شاخص بدل شده است.
افزایش بهره‌وری رسانه‌ای
مظفری می‌گوید: برنامه‌ای در سیما داریم که با پروداکشن سنگین، میزان مخاطب پایینی دارد. در نقطه مقابل برنامه‌هایی در رادیو و سیما هست که با هزینه کم، مخاطبان زیادی جذب کرده است؛ این یعنی بهره‌وری رسانه‌ای. باید به این برنامه‌ها ضریب تشویقی دهیم. این موارد تا امروز لحاظ نمی‌شده و الان دارد لحاظ می‌شود؛ همچنین این‌که یک حوزه رسانه‌ای مثل یک شبکه، گروه برنامه‌ساز با چند تا شبکه دیگر تعامل می‌کند تا کار مشترک انجام دهند؛ یک نوع شاخص تحولی است. این‌که این گروها با چند معاونت دیگر ارتباط می‌گیرند- مثلا رادیو فرهنگ با شبکه دو یا فلان شبکه استانی یا یک نهاد فرهنگی در بیرون سازمان ارتباط ایجاد می‌کند یا حتی درحوزه بین‌الملل با شبکه دیگر – ضریب تحولی منصوب می‌شود.مظفری افزود: هرقدرهم افزایی دراین دوره بیشتر باشد و رویکرد قرارگاهی در طراحی این مدل عملیات، قوی‌تر دیده شده باشد، حمایت قوی‌تری از این جنس کارها خواهیم کرد. این باعث می‌شود تحول واقعا محقق شود چون نیازبه برخی زیرساخت‌ها دارد که باید فراهم می‌شد و در این مدت، انجام شده است. قدری در ایجاد این زیرساخت‌ها عقب بودیم. بااین حال به‌سرعت درحال فراهم کردن آنها هستیم. گرچه اتفاق‌های خوبی روی آنتن افتاده است.محفل ازبرنامه‌هایی است که به ما الگومی‌دهد که می‌توانیم در حوزه‌های تأثیرگذار فرهنگی و مورد دغدغه مخاطب جذب کرده، نشاط ایجاد و جریان‌سازی کنیم. اینها با رویکرد تحولی، امکان ایجاد و توسعه پیدا کرده است. رسانه در این دوره نیاز به یک زیست بوم جدید دارد که در آن، نقش اصلی به‌عهده مردم است. رسانه باید صرفا بسترسازی و زمینه‌سازی کند و مردم برای تولید وارد شوند. اگر ما واقعا صدای مردم شویم و مردم خودشان را در رسانه ببینند، آنچه در سند تحول با عنوان زیست بوم قید شده، محقق می‌شود. وی تاکید کرد: یکی از محورهای سند تحول، کیفی‌سازی است. جدول بودجه آن چیزی است که در برنامه هفتم توسعه قید شده و نگاه به رسانه فقط براساس شاخص‌های کمی بوده اما اصلاحیه و الحاقیه‌هایی در نظر داریم که این دیدگاه عوض شود. رسانه‌ای موفق است که در جامعه تأثیرگذار باشد. رسانه بدون پیام‌گیران فعال که خود احساس کنش داشته باشد، یک رسانه مرده خواهد بود. رسانه‌ای تأثیرگذار است که مخاطب او احساس کند وارد میدان عمل شده است. رسانه باید این کنشگری را درجهت مطلوب هدایت کند.نگاه من به سازمان، جامع است نه تک بعدی. من۱۲سال سیما و چند سال در صندوق بازنشستگی و معاونت صدا بودم. به همین علت ابعاد سازمان را می‌شناسم. زمانی می‌توانیم سازمان را به تعالی برسانیم که نگاه جامع و راهبردی داشته باشیم. باید با این نگاه راهبردی، سازمان را در زیست بوم واقعی خودش ببینیم و بعد وارد طراحی شویم. مظفری عنوان کرد: آینده رسانه، آینده هلدینگ‌های رسانه‌ای است که نیاز جامعه را احساس می‌کنند و مبتنی بر آرمان و گفتمان انقلابی تولید و انتشار است. درست مثل هلدینگ جام‌جم که در آینده می‌تواند یکی از آن زیست بوم‌های اصلی را به صورت متن پایه پیاده کند و مبتنی بر همین راه حل، بخشی از مردم را وارد تعامل و هم افزایی کند. در چنین شرایطی، محتوا تک بعدی نیست و به شکل ۳۶۰درجه است. مخاطب امروز در تمام عرصه‌های سیما و صدا فعال است. رسانه‌ای موفق است که بتواند ظرفیت لازم را برای فعالیت مخاطب براساس مسیر رشد و تعالی ایجاد کند.
مظفری گفت: متأسفانه حداکثر ارتباط میان برنامه با اجرا تاکنون، صرفا تولید و پخش بوده است. یعنی در بهترین حالت آمار تولید و پخش به‌صورت کمی، شاخص تخصیص منابع بوده است. اکنون داریم به این سمت می‌رویم که شاخص‌های کیفی تعیین کنیم. شاخص‌های کیفی که به‌صورت گزاره‌های معین ابعاد تحول را از حیث تحول درمحتوا،رویکرد و سازوکار به شاخص‌های ارزیابی کیفی و کمی متصل می‌کند. این شاخص‌ها را خود حوزه‌ها تعیین می‌کند. یعنی هرمعاونت متناسب با حوزه خود طرح تحولی ارائه می‌دهد و خود نیز شاخصش را پیشنهاد می‌کند. در تعاملی که با آنان داشتیم، بودجه امسال را مبتنی بر طرح تحول بستند. یعنی ما در واقع مازاد بر آنچه سال گذشته داشتیم، به هیچ حوزه‌ای تخصیص نمی‌دهیم؛ مگر این‌که برنامه تحولی داشته باشد. آن وقت ضرایب تحولی اختصاص می‌دهیم؛ ضرایبی مثل میزان هم‌افزایی.
